W dzisiejszych czasach mamy do dyspozycji kilka rodzajów kart płatniczych. Najczęściej korzystamy z debetowych i kredytowych. Jakie są różnice między nimi? Kiedy lepiej użyć karty debetowej, a kiedy kredytowej? Jak nie pomylić kart?
Kartę debetową może otrzymać każdy. Dostajemy ją zwykle automatycznie po założeniu rachunku w banku (nie trzeba spełniać żadnych dodatkowych wymogów). Jest ściśle powiązana z danym kontem osobistym i pozwala na korzystanie ze znajdujących się na nim środków poprzez:
Wbrew temu, co może sugerować nazwa karty, nie musi się to wcale wiązać z debetem (kredytem odnawialnym). Wszystko zależy od tego, jaki limit debetowy otrzymaliśmy w banku. Możemy też ustalić brak możliwości korzystania z kredytu odnawialnego. Wówczas będziemy dokonywać wypłat i transakcji tylko do wysokości środków dostępnych na koncie. Oczywiście, jeśli korzystamy z debetu i saldo konta jest ujemne, musimy zwrócić bankowi pożyczoną kwotę wraz z odsetkami (zależnymi od tego, jaką umowę mamy z bankiem). Naliczane są one codziennie aż do wpłynięcia na konto środków pokrywających debet.
Karta debetowa może być płatna lub bezpłatna. Niektóre banki zmniejszają koszty (nawet do zera) w zależności od ilości transakcji, jakich dokonujemy za jej pomocą. Wypłacanie pieniędzy z bankomatu z użyciem karty debetowej często jest bezpłatne, choć może wiązać się z prowizją (np. gdy wypłacamy z bankomatu nieswojego banku)
Jeśli chodzi o wygląd, karta debetowa nie różni się specjalnie od kredytowej. Kiedyś rozróżniało się je, sprawdzając, czy cyfry na karcie są wypukłe. Jednak dziś nie ma to już takiego znaczenia (karta debetowa również może być wypukła). By rozpoznać kartę debetową, należy sprawdzić, czy na awersie znajduje się napis Debit, zwykle umieszczony po lewej stronie tuż nad logiem firmy płatniczej (np. MasterCard, Visa).
Karta kredytowa nie musi być powiązana z kontem osobistym, tylko z kontem technicznym, które automatycznie zakłada do niej bank. Używając jej, nie korzystamy z własnych funduszy zgromadzonych na rachunku. Dysponujemy pieniędzmi banku, który przyznaje nam określony miesięczny limit kredytowy, w ramach którego możemy dokonywać płatności bezgotówkowych w sklepach i Internecie. Możemy także pobierać pieniądze z bankomatów, chociaż jest to mało opłacalne, gdyż wiąże się z wysoką prowizją (za wypłatę w bankomacie krajowym możemy zapłacić średnio 3-5% wartości wypłacanej w bankomacie gotówki).
Korzystając z karty kredytowej, bierzemy więc niejako kredyt, tylko że z pominięciem formalności bankowych, co w gruncie rzeczy jest bardzo wygodne. Wykorzystaną w danym miesiącu kwotę możemy spłacić od razu albo w późniejszym terminie. Raz na okres rozliczeniowy musimy jednak uiścić przynajmniej minimalną kwotę spłaty (ustaloną wcześniej umową z bankiem).
Jeśli zmieścimy się z całą spłatą w tak zwanym grace period (okresie bezodsetkowym, który jest różny w zależności od banku i wynosi maksymalnie 51-61 dni), nie zostaną nam naliczone żadne odsetki. Przy regularnych spłatach karta kredytowa jest więc dużo korzystniejsza niż debet. Jednak jeżeli nie będziemy spłacać zadłużenia z karty terminowo (nie zmieścimy się w grace period), odsetki mogą się okazać dużo większe niż przy zwykłym kredycie gotówkowym.
By ułatwić klientom spłaty, wiele banków oferuje różnego rodzaju plany ratalne, gdzie wykorzystany limit karty kredytowej rozkładany jest na mniejsze raty przy dużo niższym oprocentowaniu niż standardowo na karcie.
W przeciwieństwie do karty debetowej, która zwykle przyznawana jest automatycznie każdemu, kto założył rachunek w danym banku, uzyskanie karty kredytowej wiąże się z formalnościami i ograniczeniami. Podobnie, jak przy staraniu się o kredyt gotówkowy, klient musi wykazać stałe dochody i zdolność kredytową. Bank sprawdza też BIK i upewnia się, czy dana osoba nie figuruje w rejestrze dłużników.
Oczywiście osoba zainteresowana kartą kredytową musi dostarczyć do banku stosowane dokumenty:
Z reguły karty kredytowe przyznawane są średnio na 2-3 lata (choć w niektórych bankach można spotkać karty na rok, a w innych nawet na 4 lata). Po upływie tego czasu karta zostanie automatycznie przedłużona, jeżeli klient wyraził na to zgodę w umowie z bankiem. Jeśli taka zgoda nie została podpisana, bank zgłosi się do użytkownika karty z propozycją przedłużenia. W przypadku osób, które terminowo dokonywały spłat i deklarują chęć wznowienia karty, procedura przedłużenia jest zwykłą formalnością. Jednak, jeśli bank będzie miał wątpliwości co do klienta (np. pojawiały się opóźnienia spłat w postaci braku uiszczenia minimalnej miesięcznej kwoty), może wypowiedzieć umowę lub zaproponować kartę z niższym limitem. Warto pamiętać, że wszystkie dane o nieterminowych spłatach kart trafiają do rejestru BIK. Dlatego po wypowiedzeniu karty przez jeden bank, niemal niemożliwe będzie uzyskanie jej w drugim.
Nieumiejętne korzystanie z kart płatniczych może wiązać się z wysokimi kosztami. Dlatego warto pamiętać, by:
